Reizen door Noord-Laos; Luang Prabang, clusterbommen en varen met de slow boat

We reizen vanuit Vang Vieng verder naar Luang Prabang in het noorden van Laos. De rit door de bergen is prachtig. We slingeren door groene valleien en over weelderig begroeide bergtoppen. Af en toe is het wegdek een gatenkaas en bovenop één van de bergen missen stukken asfalt. Dan transformeert de weg naar een zandpad met kiezelstenen, precies op een vangrail-missend stukje berg. Maar dat is Laos, een avontuurlijke route hoort erbij.

Busongeluk in Laos

De reis naar het noorden zou slechts 3 uren moeten duren, ware het niet dat er onderweg op één van de bergwegen opeens een file opdoemt. Na een tijdje stilstaan gaan we polshoogte nemen. De rij geparkeerde auto’s en vrachtwagens leidt naar twee takelwagens enkele bochten verderop, waar een legertje mensen bezig is om een bus uit het ravijn te bergen.
De takelwagens blokkeren de smalle bergweg en mannen zijn nog aan het werk om de kettingen en touwen aan de bus te bevestigen, die zo’n acht meter lager in het dal ligt.
Rondom het trieste schouwspel hebben zich inmiddels vele tientallen automobilisten verzameld die zijn vast komen te staan in de file. Iedereen staat er met zijn neus bovenop, terwijl de wielen van de takelwagen worden geblokkeerd met slechts wat stenen. Als het ding gaat glijden of kantelt, staat er zeker dertig man binnen direct plet-bereik van de takelwagen…

Nachtbussen vermijden

Maar gelukkig gaat alles goed en staat de zwaar beschadigde bus zo’n 3 uren laten weer op de rand van het ravijn. Voor de inzittenden liep het helaas minder goed af. We vernemen dat 4 mensen zijn omgekomen bij het busongeluk dat twee nachten ervoor plaatsvond. Precies zo’n bus die we overal geadverteerd zien staan; neem de nachtbus, dan bespaar je weer een nachtje hotelkosten.
We weten ineens weer waarom we de gehele reis al ons best doen om de nachtbussen te ontwijken (al is dat niet altijd mogelijk). Je ziet veel meer van het landschap overdag, krijgt een fatsoenlijke nachtrust (slapen in bussen die over slingerwegen vol gaten rijden is vrijwel onmogelijk), maar vooral vanwege dit soort rampspoed. Waar je overigens vervolgens niets over leest in de lokale media; in Luang Prabang is er geen krant die schrijft over het ongeluk en niemand blijkt er iets over te hebben gehoord. De Franse eigenaar van ons guesthouse vertelt ons later dat dit de normaalste gang van zaken is in Laos, de nieuwsvoorziening is hier erg beperkt.

Sfeervol Luang Prabang

Luang Prabang is de meest sfeervolle stad in Laos en zeker één van de meest Europees aandoende steden in Azië. Het kleine centrum zit vol kleurrijke Frans-koloniale gebouwen, pittoreske straten met bloemen, luxe boetieks en knusse eetcafés. Het staat niet voor niets op de Unesco Werelderfgoedlijst. Dwars door Luang Prabang stromen de Mekong en de Nam Khan rivier die worden geflankeerd door bergen, wat de mooiste panorama’s oplevert in de barren die langs de rivieroevers te vinden zijn.

Grotten verkennen en tourguides leren kennen

We vertoeven enkele ontspannen dagen in deze stad vol ambiance, maken een uitstapje naar de prachtige turkooizen Kuang Si watervallen, wonen de traditionele aalmoesceremonie van lokale monniken bij en varen over de rivier naar de verscholen Pak Ou Caves. De tourguide die ons meeneemt naar deze grotten is een 21-jarige Laotiaan die net zijn studie Engels heeft afgerond in Luang Prabang. “Ik kom oorspronkelijk uit Pakse, in het zuiden van Laos”, vertelt hij. “Mijn beide ouders overleden toen ik nog jong was. Ze werden ziek en omdat ons gezin arm was, hadden we geen geld voor medicijnen of medische hulp.” Ruim 5 miljoen (van de 7 miljoen inwoners) van Laos moet immers rondkomen van minder dan 2,- US dollar per dag.

Na de dood van zijn ouders stond hij er alleen voor, samen met zijn 2 jongere zusjes. “Zo kwamen we terecht in het SOS Kinderdorp in Luang Prabang, en daar zijn we alle drie opgegroeid.”
Het is altijd zijn droom geweest om tourguide te worden. Toen hij een maand geleden afstudeerde, vond hij tot zijn grote geluk snel een baan als reisgids voor de tripjes naar de Pak Ou grotten. Zijn taak bestaat vooral nog uit het zorgen dat iedereen op tijd op de afgesproken plek is bij de diverse stops onderweg. Zijn verlegenheid weerhoudt hem ervan om een groep toeristen toe te spreken. Al blijkt hij best veel te weten over de omgeving en wil hij graag praten als we het gesprek met hem aangaan. Maar voor deze jongeman vallen alle puzzelstukjes eindelijk op zijn plek. Eindelijk heeft hij de baan die hij zo graag wilde. “Now my dream comes true”, lacht hij. Ondertussen zorgt hij nog steeds voor zijn 2 zusjes, die beide nog op school zitten en in het SOS dorp wonen.

Laos; het meeste gebombardeerde land ter wereld

Een indrukwekkende ‘highlight’ in Laos is een bezoek aan één van de bommencentra die verspreid in het land te vinden zijn. UXO Laos in Luang Prabang zet zich bijvoorbeeld in om niet-geëxplodeerde bommen te ruimen die tijdens de Vietnamees-Amerikaanse oorlog in Laos terechtgekomen zijn. Ondanks dat Laos niet in oorlog was, is het tot op de dag van vandaag het meest gebombardeerde land ter wereld.
Beruchte Vietnamese sluiproutes liepen door de oostelijke jungle van Laos. Om die reden dropte Amerika tussen 1964 en 1973 maar liefst 270 miljoen clusterbommen op het neutrale Laos, om de Vietnamese bevoorradingsroutes te vernietigen. Dat zijn meer bommen dan Duitsland en Japan samen te verduren kregen tijdens de gehele Tweede Wereldoorlog.

Een groot deel van de clusterbommen is nooit geëxplodeerd, waardoor naar schatting nog steeds 80 miljoen bommen verspreid liggen in de Laotiaanse jungle en in landbouwgebieden.

Bommen ruimen

In Luang Prabang brengen we een bezoek aan UXO Laos, die niet alleen de bommen opruimt, maar ook langs de plattelandsdorpen reist om kinderen en volwassenen te wijzen op het gevaar van de bommen en wat te doen als ze een bom vinden.
Ook in Vientiane bezoeken we een lokale organisatie, het COPE centrum, dat zich focust op hulp aan de slachtoffers. Jaarlijks gebeuren er nog steeds honderden ongelukken onder boeren en kinderen die bommen tegenkomen tijdens het werken of spelen.
COPE verschaft protheses aan mensen die ledematen zijn kwijtgeraakt en soms in dorpjes wonen die ver van de bewoonde wereld gelegen zijn.

Tijdens ons bezoek aan het zuiden van Laos hadden we hierover al een gesprek met onze tourguide die ons meenam om de Irrawaddy dolfijnen te spotten. Al varend over de Mekong rivier, wees hij naar een verwilderd stukje land. “Mijn vriend woonde daar vroeger. Tot hij op een dag, 7 jaar geleden, op het land aan het werk was en op een bom stuitte. Hij was aan het ploegen… en voor hij het door had, ontplofte een bom die al tientallen jaren net onder de grond zal hebben gelegen. Hij was op slag dood.”

Pas recent, in september 2016, beloofde de toenmalig Amerikaanse president Obama 90 miljoen US dollar aan Laos om de bommen te laten opruimen. Zo’n 50 jaar na dato. Tot nu gebeurde dit mondjesmaat wegens geldgebrek van de Laotiaanse regering.
Het financieel worstelende Laos heeft de langzaamst groeiende economie van alle landen in Azië. Toch is het één van de landen in Azië die reizigers het meest verrast. Zelfs de armste inwoners van verstopte plattelandsdorpjes geven je nog een hartverwarmend welkom als je toevallig voorbij rijdt op je scooter. De mensen zijn erg vriendelijk, de natuur is sprookjesachtig divers en waar je ook gaat of staat in Laos, er hangt altijd een ontspannen vibe.

Met de slow boat over de Mekong rivier

Toch is het tijd om afscheid te nemen en zetten we koers naar Thailand. Maar niet via de makkelijke weg; we nemen de ‘slow boat’, een houten boot die 2 volle dagen over de Mekong rivier van het Laotiaanse Luang Prabang naar de Thaise grensplaats Huay Xay vaart. Samen met een vijftiental andere reizigers, waaronder Duitse Alex(andra) die we al ontmoetten bij de Cambodjaans-Laotiaanse grens, regelmatig spotten in Laos en met wie we nu toevallig ook de volgende landsgrens zullen oversteken.

Onderweg varen lokale vissersboten voorbij, laten kinderen uit geïsoleerde rivierdorpjes trots zien hoe ze salto’s vanaf de kade de Mekong in kunnen maken en genieten we van veel, heel veel mooie natuur. En wie had gedacht dat we daar, midden op de machtige rivier in ‘the middle of nowhere’, nog een bekende zouden spotten uit Vaassen die zelf al een jaar op reis is. Op de ‘slow boat’ die in tegengestelde richting, van Thailand naar Laos vaart, komt ineens Malou van de Bunte (een goede bekende van ’thuis’) vrolijk zwaaiend voorbij varen. Reizen zit vol verrassingen.