Toeren door de Gobi Woestijn in Mongolië

Na onze eerste kennismaking met de nomadenfamilies van Mongolië zetten we koers richting het zuiden van het land. Daar wacht de ongerepte Gobi woestijn; een rotsachtige half-woestijn die zich uitstrekt vanuit Rusland en Kazachstan, dwars door Mongolië naar China. De Gobi woestijn bestaat voor slechts een klein deel uit ‘zandbak’, het landschap dat je verwacht in een woestijn. Uitgestrekte steppe en rotsen bepalen het grootste deel van het aanblik.

Pech onderweg

We reizen met twee Russische minivans door Mongolië, met in elk busje 5 reizigers, een chauffeur en de tourbegeleider óf de kok. De route leidt over oncomfortabele zandwegen vol gaten, maar het uitzicht maakt veel goed. Tot we abrupt stil staan en onze Russische minivan een lekke band heeft. Een grote nagel steekt stoutmoedig uit de buitenband, waarschijnlijk verloren door één van de nomadenfamilies tijdens het vervoeren van hun ger. Deze nagels worden namelijk gebruikt om de ger op zijn plek te houden. Pech dus, nadat we ook al een opgeblazen motor hebben gehad en al van minivan zijn gewisseld.
Niet veel later volgt oponthoud nummer drie, wanneer de andere minivan zich met veel motorgeweld probeert te bevrijden uit een plas modder, maar zich zo steeds dieper ingraaft. Juli is de regenperiode in de Gobi woestijn en de afgelopen weken is het water met bakken uit de hemel gevallen in dit gedeelte van de woestijn. De zandweg is veranderd in een glibberige moddermassa. Gelukkig rijden we in konvooi en trekt ‘onze’ minibus de andere zonder moeite weer op het droge pad.

Die avond arriveren we in het donker, na een rit van zo’n 10 uur offroad, bij de nomadenfamilie waar we de nacht doorbrengen. Na een late maaltijd, aangevuld met zurige yoghurtsnoepjes gemaakt van paardenmelk, duiken we onze ger in.

Dinosaurussen en de Flaming Cliffs

De volgende ochtend zien we in het daglicht pas goed waar we zijn; het gerkamp staat pal naast de rode rotsen van de Flamings Cliffs. Deze ‘canyon’ staat bekend als fossielenparadijs voor paleontologen (je weet wel, zoals Ross uit Friends); hier stuitte avonturier Roy Andrew Chapman (die de inspiratiebron was voor de Indiana Jones films) op talloze dinosaurusskeletten, eieren en fossielen. Het schijnt dat je zelfs vandaag de dag nog overblijfselen van prehistorische dino’s kunt tegenkomen als je door het gebied wandelt en je ogen goed openhoudt.

We rijden dieper de woestijn in en na een paar dagen is er geen spoor meer te zien van de heftige regenbuien. De Gobi kent maar liefst 5 verschillende klimaatzones, inmiddels bevinden we ons duidelijk in een droger type. Terwijl we over de steppewegen rijden, steken af en toe groepjes kamelen of paarden het pad over. Zo nu en dan spotten we een eenzame ger in het landschap, met een kleine kudde dieren er omheen. Een geïsoleerd en eenvoudig bestaan is het zeker, voor de nomaden. Maar ze hebben wel de grootste achtertuin die je je kunt voorstellen; de machtige Gobi woestijn reikt tot zover je kunt kijken.

Zandduinen beklimmen

We komen aan bij het enige stuk zandvlakte dat de Gobi rijk is; de Khongor zandduinen. Het weelderige duinlandschap is zo’n 900 km2 groot en reikt tot 300 meter hoogte. Precies op dat hoogste punt, beklimmen we de steile zandduin die avond op onze blote voeten, net voor zonsondergang. Eenmaal op de top wacht je een adembenemend uitzicht met de glooiende duinen aan de ene zijde en het machtige steppelandschap aan de andere kant.
Terwijl we de zon achter een duinpiek zien verdwijnen, cirkelen enkele paragliders pal boven onze hoofden. Deze fanatiekelingen zijn in de hitte de hoge zandduin opgeklommen met hun volledige uitrusting en er daarna vanaf gesprongen, maar zweven nu wel boven één van de indrukwekkendste landschappen die we ons kunnen voorstellen.

De nomadenfamilie waar we slapen, heeft haar kamp opgezet pal naast de zandduin. Het zijn kamelen- en geitenhoeders en ze hebben veruit de grootste kudde dieren die we tot zover bij één gezin hebben gezien. Dat komt waarschijnlijk doordat ze ‘in het toerisme zitten’. Het onderbrengen van reizigers in hun gertenten levert een welkome bijverdienste op voor deze nomaden. Al wil het toeval dat onze groep tegelijk arriveert met een busje andere toeristen, waardoor er eigenlijk te weinig slaapplekken zijn. Met het gevolg dat wij in de familieger op de grond slapen en we het gezin zelf buiten naast de tent in een slaapzak zien liggen die nacht. Gelukkig zijn de nachten niet koud in deze klimaatzone…

Kamelen rijden

De kamelen van de familie worden voor alle denkbare doeleinden gebruikt; ze worden gefokt, geslacht voor het vlees, gemolken voor melk en yoghurtsnoepjes (erg zuur) en bereden. Ook wij krijgen de kans om tussen de bulten van een kameel plaats te nemen en een rit te maken over de steppe, pal langs de duin.
Traag schommelend begeven we ons over de vlakte, terwijl de kameel af en toe snuift of even schrikt van een onverwachte beweging. Het voelt onwennig, zelfs na jaren paardrijden kan ik de gedachte dat ik geen flauw idee heb wat te doen als dat kolos onder mij het op een lopen zet, niet bedwingen. Tegelijk begrijp ik nu ook een beetje hoe Ydwer en onze medereizigers zich voelden toen ze een paar dagen ervoor voor het eerst op een paard zaten…

Reisgezelschap

We tuffen verder de woestijn door. De reisdagen zijn lang in de Gobi; afstanden van 300 tot 400 kilometer leg je niet zomaar even af over de stuiterende steppewegen. Maar de route is prachtig. Terwijl de wolken enorme schaduwen vormen op de uitgestrekte dorre vlakte, vermaken we ons in de minivan opperbest met onze reisgenoten.

Wij delen de bus met Miroslav, een reus van een Kroaat met een even groot gevoel voor humor. Miro is aardrijkskundeleraar en verhalen tappen is één van zijn hobby’s, een winnende combinatie waardoor we nu alles weten over inwoneraantallen, grondlagen en de gehele ontstaansgeschiedenis van Mongolië en landen ver daarbuiten.
Ook het Londense koppel Lucy en John delen onze bus, zij hebben net als wij hun baan opgezegd en gaan voor een klein jaar op reis. En je hebt Baz, onze tourleider. Een Mongoolse jongen van 24 die eigenlijk computertechnologie heeft gestudeerd. Volgend jaar wil hij zijn master gaan doen in Canada, maar deze zomer probeert hij wat te sparen met deze bijbaan.

In het andere busje zit een Frans koppel (hij doet onderzoeksstage in Mongolië, zij komt hem opzoeken), een Française uit Lille die de wereld rondreist, twee Taiwanese meiden die weinig Engels spreken en Falua, de Mongoolse kokkin. Falua is een dame van een jaar of veertig die net de baan van ‘rondreizende kokkin’ heeft gekregen en zich voor het eerst in haar leven buiten de grenzen van de hoofdstad begeeft. Ze vergaapt zich aan de prachtige natuur van de Gobi.

Ik herinner met een tv-aflevering van het reisprogramma ‘Floortje naar het einde van de wereld’ waarin Floortje Dessing de rendierhoeders in het noorden van Mongolië bezoekt. Ze ontmoet een getrouwd stel; zij is opgegroeid in een drukke stad in Amerika maar kiest er nu voor om bij haar familie als nomade te wonen – daar ontmoette ze de man van haar leven; hij had zijn hele leven in de afgelegen bossen gewoond, tot zij hem meenam naar de Mongoolse hoofdstad Ulaanbaatar. In een warenhuis zag hij voor het eerst in zijn leven een lift en bracht de rest van de dag vol verwondering in die lift door; van boven naar beneden en weer naar boven en naar beneden.

Falua de kokkin is juist een tegengesteld voorbeeld; ze woont haar hele leven al in de hoofdstad Ulaanbaatar en heeft nooit eerder gezien hoe ongerept en uitgestrekt Mongolië eigenlijk is. Het is mooi om deze vrouw kennis te zien maken met de veelzijdigheid van haar eigen land.

Yol Valley

Inmiddels voeren de zandwegen ons naar de rand van de Gobi woestijn. Tijdens één van de lunchstops krijgen we de kans om te douchen in een lokaal badhuis, de gerkampen bij nomadenfamilies hebben namelijk geen douche (toeristenkampen overigens wel, maar daar slaap je niet bij een familie), alvorens we koers zetten naar Yol Valley.
Deze verrassend groene vallei wordt omgeven door hoge rotswanden waar enorme roofvogels geduldig boven zweven en wachten tot ze een prooi spotten.
We maken een wandeling door de vallei, waarbij we af en toe de kleine rivier doorkruisen, over rotsen klimmen en van een stuk ijs afglijden. Ondanks dat het hier in de zomer een graad of 24 Celsius is, blijft het ijs uit de strenge winter namelijk gewoon liggen.

Net buiten Yol Valley veranderen de hobbelwegen plots in een fonkelnieuwe geasfalteerde rijbaan. Hier bevinden zich enkele belangrijke Mongoolse kolenmijnen. Om de kolen naar China te kunnen vervoeren, investeert de regering flink in het nieuwe wegdek. Heel wat anders dan de stuiterwegen in en naar Gobi.

Mongoolse BBQ

Onderweg naar Ulaanbaatar brengen we de laatste nacht door bij een nomadenfamilie die vlak naast de White Stupa woont; een bontgekleurde klifpartij met een unieke structuur, ontstaan door erosie. Op de rotsen zijn de diverse kleuren van verschillende geologische tijdperken goed zichtbaar.

De nomadenfamilie geeft ons deze laatste avond een warm welkom in hun eigen familieger, met kamelenmelkthee en Mongoolse donuts. Het avondeten bestaat uit een traditionele Mongoolse BBQ, waarbij vlees en groenten samen in een grote pot worden gestoofd, op een vuur met hete stenen tussen de ingrediënten in. Een feestmaal ter afsluiting van een buitengewoon mooie rondreis door de machtige Gobi woestijn.

De volgende dag rijden we terug naar Ulaanbaatar. We verwerken onze indrukken van de afgelopen week, terwijl we uit het raam naar de eindeloze lange autoweg staren die midden in het steppelandschap is neergelegd.
De zon straalt, geen wolkje aan de lucht… tot we plots een knal horen en naar de zijkant van de weg slingeren. Pech onderweg ronde 4; een lekke band. Het blijft natuurlijk wel Mongolië.

Vind hier al onze blogs en reistips over Mongolië en onze tips voor de Transmongolië Express.